Το «Πρόγραμμα Πρόσβασης» Tenofovir της Gilead για τις αναπτυσσόμενες χώρες: ... ψεύτικες υποσχέσεις;

Ν. Υόρκη, 10 Φεβρουαρίου 2006. Καθώς οι ειδικοί σε θέματα AIDS συναντώνται αυτήν την εβδομάδα στο Ντένβερ για να συζητήσουν τις εξελίξεις όσον αφορά στη θεραπεία της ασθένειας στο 13^ο Συνέδριο για τους ρετροϊούς και τις ευκαιριακές μολύνσεις (CROI), οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εκφράζουν την ανησυχία τους γιατί οι καινοτομίες που έχουν υιοθετηθεί εδώ και χρόνια, δεν έχουν φτάσει ακόμα τους ανθρώπους που ζουν στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Ενώ έχουν περάσει περισσότερα από τρία χρόνια από τότε που η εταιρία Gilead Sciences πρωτοανακοίνωσε το «Πρόγραμμα Πρόσβασης» για το tenofovir, αυτό το σημαντικό αντιρετροϊκό φάρμακο δε διατίθεται σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.

Πωλούμενο στις ΗΠΑ με την ονομασία Viread® (tenofovir disoproxil fumarate), το tenofovir είχε εγκριθεί από την Επιτροπή Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ πριν από τέσσερα χρόνια και αποτελεί σήμερα μία σημαντική επιλογή για την παροχή αντιρετροϊκής θεραπείας για τους ασθενείς με AIDS που ξεκινούν για πρώτη φορά τη θεραπεία, αλλά και για όσους χρειάζονται να έχουν πρόσβαση σε πιο καινούρια φάρμακα λίγα χρόνια μετά την έναρξη της θεραπείας τους, κυρίως γιατί παρουσιάζει λιγότερες παρενέργειες από άλλα αντιρετροϊκά φάρμακα.

Καθώς η Gilead είναι η μόνη εταιρία που παράγει το tenofovir (δεν έχουν επικυρωθεί διεθνώς αντίγραφες εκδοχές του φαρμάκου), οι ΓΧΣ και άλλοι φορείς εξαρτώνται από την προθυμία της εταιρίας να διαθέσει ευρέως αυτό το πολύ χρήσιμο φάρμακο. Το Δεκέμβριο του 2002, η Gilead ανακοίνωσε ότι το tenofovir θα ήταν διαθέσιμο σε μειωμένες τιμές αρχικά σε 68 και ύστερα σε 97 αναπτυσσόμενες χώρες μέσα από το «Πρόγραμμα Πρόσβασης» της εταιρίας. Τρία χρόνια μετά, το tenofovir έχει καταχωρηθεί για χρήση μόνο σε έξι από αυτές τις χώρες – στις Μπαχάμες, στην Γκάμπια, στην Κένυα, στη Ρουάντα, στην Ουγκάντα και τη Ζάμπια. Η εταιρία απέτυχε να ζητήσει άδεια πώλησης ή αλλιώς να διαθέσει τα φάρμακά της στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες.

«Η Gilead περήφανα επιδεικνύει στους γιατρούς και στους μετόχους της πόσο αποτελεσματικό είναι το tenofovir στην αντιμετώπιση του AIDS, αλλά πέρα από τη δημοσιοποίηση δελτίων τύπου και άδειων υποσχέσεων, η εταιρία δεν έχει κάνει πολλά για να εξασφαλίσει ότι το φάρμακο είναι διαθέσιμο σε όσους το έχουν ανάγκη στις αναπτυσσόμενες χώρες», δήλωσε η Δρ. Αλεξάντρα Καλμύ, ειδικός σε θέματα AIDS στην Εκστρατεία για την «Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα» των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, η οποία θα παρακολουθήσει το Συνέδριο στο Ντένβερ αυτήν την εβδομάδα.

Στη Νότιο Αφρική, η Gilead ολοκλήρωσε τη διαδικασία υποβολής του φαρμάκου το Νοέμβριο του 2005, τρία χρόνια αφότου ανακοίνωσε τη μείωση της τιμής του σε επιλεγμένες αναπτυσσόμενες χώρες. Αναλογιζόμενοι το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στην υποβολή και την έγκριση μία αίτησης για την εγγραφή ενός φαρμάκου στη Νότιο Αφρική, το πιο πιθανό είναι πως το φάρμακο αυτό δε θα φτάσει τους ασθενείς με AIDS πριν το 2007. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει ένα κενό πέντε χρόνων από την ανακοίνωση της Gilead και τη διάθεση του φαρμάκου στη χώρα.

Για να προμηθευτούν το φάρμακο για τους ασθενείς τους στην Νότια Αφρική σήμερα, οι ιατρικές ομάδες των ΓΧΣ που λειτουργούν προγράμματα για το AIDS, είναι αναγκασμένοι να εμπλακούν σε χρονοβόρες διαδικασίες, όπως για παράδειγμα να δίνουν το όνομα του κάθε ασθενή τους που χρειάζεται το φάρμακο, για να γίνει η εισαγωγή του tenofovir απευθείας από την Gilead στην Καλιφόρνια μετά από ειδική εξουσιοδότηση που παρέχεται από το δίκαιο της Νότιας Αφρικής.

«Η περίπλοκη αυτή διαδικασία και ειδικότερα, οι δυσκολίες και τα επιπρόσθετα έξοδα αποστολής του φαρμάκου από την Καλιφόρνια σημαίνουν ότι η πλειοψηφία των γιατρών στη Νότια Αφρική δε θα έχουν πρόσβαση στο tenofovir. Και αν οι αποστολές του φαρμάκου καθυστερούν, θα βρεθούμε επίσης στη δυσάρεστη θέση να διανέμουμε επιλεκτικά το φάρμακο στους ασθενείς», τόνισε ο Δρ. Έρικ Γκοεμάρες, επικεφαλής της αποστολής των ΓΧΣ στο πρόγραμμα θεραπείας του HIV/AIDS στην Καβέλιτσα, έξω από το Κέιπ Τάουν.

Η Gilead δε θεωρεί την Ταϊλάνδη ως μία «Χώρα Πρόσβασης» και μέχρι στιγμής δεν έχει προωθήσει το φάρμακο εκεί. «Όταν οι ΓΧΣ συναντήθηκαν με τους εκπροσώπους της Gilead στο Διεθνές Συνέδριο για το AIDS που έγινε στην Μπανγκόκ τον Ιούλιο του 2004, μας διαβεβαίωσαν ότι θα ενέγραφαν το φάρμακο αμέσως», είπε ο Δρ. Ντέιβιντ Ουίλσον, ιατρικός συντονιστής των προγραμμάτων θεραπείας του AIDS των ΓΧΣ στην Ταϊλάνδη. «Μετά από 18 μήνες, κι ακόμα περιμένουμε».

«Αν η Gilead περιμένει να εγγράψει το tenofovir στην Ταϊλάνδη μετά την υπογραφή της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου ΗΠΑ – Ταϊλάνδης, η εταιρία θα μπορούσε να εξασφαλίσει για πέντε χρόνια την αποκλειστικότητα στο φάρμακο. Δεν μπορούμε να μην αναρωτιόμαστε αν αυτό το ενδεχόμενο προκαλεί αυτή την καθυστέρηση», συμπέρανε ο Ουίλσον.

Οι ΓΧΣ ζητούν από την Gilead να μετατρέψει τις υποσχέσεις της σε φάρμακα για τους ασθενείς και να τηρήσει το λόγο της.

xan.gr - τμήμα ενημέρωσης