ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ

e -m@rathon

…κάντε ένα κλικ

για την Αφρική

Το πρόσωπο της Αφρικανικής ηπείρου

…μέσα από τα μάτια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα

«Η μέρα προχωράει κι εσύ παρακολουθείς το θάνατο να θερίζει γύρω σου ανθρώπους κάθε ηλικίας, κάθε θρησκείας και κάθε κοινωνικής - οικονομικής τάξης. Και δεν είσαι σίγουρος αν όλοι είναι παιδιά του ίδιου Θεού, αλλά είσαι βέβαιος πως όλοι ανήκουν στο θάνατο.

Μόνο που δε σου πάει να τον αφήνεις έτσι, και παλεύεις να αρπάξεις από τα χέρια του έστω και ένα ακόμη από τα υποψήφια θύματά του. Όπως το Μουσόντα, την Άμπινες, τον Τσιόμπα. Κρίμα που δεν κατάφερες το ίδιο και με τη μικρή Παουλίνα. Και μοιάζει αυτό το αλισβερίσι τόσο οδυνηρό, αλλά και τόσο ελπιδοφόρο…

Γιατί, όπως είπες «η υγεία μας δεν είναι ένα εμπορικό προϊόν. Είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Και για τ’ ανθρώπινα δικαιώματα δε ρωτάμε ποτέ, δεν παρακαλάμε ποτέ. Μόνο απαιτούμε».

Χρήστος Χρήστου, γιατρός στη Ζάμπια που πλήττεται από AIDS,

Γενικός Γραμματέας των ΓΧΣ

Πέρα από τα πρωτοσέλιδα.

Οι «ξεχασμένες» ανθρωπιστικές κρίσεις της Αφρικής

Η Παγκόσμια Ημέρα της Αφρικής στις 25 Μαΐου, μας δίνει το έναυσμα για να διηγηθούμε ιστορίες από την καθημερινότητα ανθρώπων που υποφέρουν, μαστίζονται από πολέμους, φτώχια, υποσιτισμό, στερήσεις. Διηγούμαστε ιστορίες λαών που περιγράφουν το δράμα που καθημερινά βιώνουν αφού δεν κατάφεραν να κερδίσουν την προσοχή όλων μας, ή να φτάσουν στα πρωτοσέλιδα, να «λάμψουν» υπό το φως της δημοσιότητας. Απασχόλησαν ελάχιστα, έως καθόλου τη μεγάλη μερίδα των μέσων ενημέρωσης, για να αφήσουν να χαθούν αμέτρητες ανθρώπινες ζωές μέσα στην άγνοια και τη σκιά.

Οι αυξανόμενοι θάνατοι από AIDS, φυματίωση και οι τεράστιες επιπτώσεις σε ανθρώπους που ζουν στο περιβάλλον χρόνιων συγκρούσεων στη Λ. Δ. του Κονγκό και τη βόρεια Ουγκάντα συγκαταλέγονται μεταξύ των λιγότερων δημοσιοποιημένων ανθρωπιστικών ιστοριών της Αφρικανικής ηπείρου.

Οι ιστορίες που οι ΓΧΣ φέρνουν στο φως της δημοσιότητας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Αφρικής στις 25 Μαΐου, κάλυψαν ελάχιστα λεπτά από τα δελτία ειδήσεων στα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα.

«Εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν καταστροφές σε τόπους που δεν αναφέρονται ποτέ», λένε οι ΓΧΣ. «Ωστόσο, άνθρωποι που συναντούμε μας λένε ότι επιθυμούν την ενημέρωση, γιατί θέλουν να υψώσουν τη φωνή τους και να αναλάβουν δράση κατά τέτοιων κρίσεων».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ταξιδεύουν μέσα από τις αποστολές και τα προγράμματά τους στη «σιωπηλή» όψη της Αφρικής και φέρνουν στο προσκήνιο μερικές από τις πιο φλέγουσες χώρες στις οποίες η ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων βάλλεται καθημερινά. Σε αυτές τις σελίδες οι ΓΧΣ μπαίνουν σε… λεπτομέρειες για θέματα που συνήθως είτε ξεφεύγουν είτε, μένουν ελάχιστα κάτω απ’ τα φώτα της δημοσιότητας.

Για το 2005, εστιάζουμε το ενδιαφέρον και την προσοχή μας σε χώρες και γεγονότα που σημαδεύουν την Αφρική:

• στη Βόρεια Ουγκάντα: Γιατί επί 18 χρόνια, οι άνθρωποι στη Β. Ουγκάντα πέφτουν θύματα μιας απάνθρωπης σύγκρουσης. Με χιλιάδες παιδιά σεξουαλικούς σκλάβους.
• στη Λαϊκή Δημοκρατία Κονγκό: Γιατί ο 10ετής πόλεμος έχει κοστίσει τη ζωή σε περίπου 3.000.000 ανθρώπους και συνεχίζει να μετρά θύματα.
• στη Φυματίωση: Γιατί κάθε 15 λεπτά ένας άνθρωπος πεθαίνει από φυματίωση. Γιατί αν και μιλάμε για μια θεραπεύσιμη ασθένεια, 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μολυνθεί ενώ 8.000.000 άνθρωποι κάθε χρόνο αναπτύσσουν ενεργή φυματίωση.
• στη Σομαλία: Γιατί τα 14 χρόνια βίας έχουν επηρεάσει δραματικά την καθημερινή ζωή των κατοίκων. Γιατί 5.000.000 κάτοικοι δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
• στην Αιθιοπία: Γιατί περίπου το 10% των παιδιών δε ζει περισσότερο από ένα χρόνο. Γιατί περίπου τα 5 εκατομμύρια των κατοίκων -από έναν πληθυσμό που φτάνει τα 69 εκατομμύρια- αντιμετωπίζουν χρόνιες ελλείψεις σε τροφή.
• στη Λιβερία: Γιατί έχουν περάσει δύο χρόνια από τότε που τερματίστηκε ο 15ετής εμφύλιος πόλεμος, αλλά περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι, ενώ άλλοι 300.000 πρόσφυγες περιμένουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους από γειτονικές χώρες.
• στο AIDS: Γιατί σήμερα, με 40 εκατομμύρια ανθρώπους να έχουν μολυνθεί από τον ιό HIV και 6 εκατομμύρια να χρήζουν άμεσης θεραπείας με αντιρετροϊκά φάρμακα, μόνο 700.000 έχουν πρόσβαση σε αυτά.
• στην Αγκόλα: Γιατί η επιδημία Marburg, ένας αιμορραγικός πυρετός με μεγάλη θνητότητα που έπληξε τη χώρα, δεν έχει ακόμα τεθεί υπό έλεγχο.
• στο Νίγηρα: Γιατί ζει υπό τη σκιά του υποσιτισμού καθώς ο αριθμός των υποσιτισμένων παιδιών αυξάνεται ραγδαία. Γιατί από 30.000 υποσιτισμένα παιδιά που περιέθαλψαν οι ΓΧΣ το 2004 παγκοσμίως, αναμένουν να περιθάλψουν 20.000 παιδιά το 2005... μόνο στο Νίγηρα.
• στο Σουδάν: Γιατί από το Φεβρουάριο του 2003 διαδραματίζεται η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση με πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπους να έχουν εκτοπιστεί και χιλιάδες να έχουν σφαγιαστεί. Γιατί οι ΓΧΣ πραγματοποιούν τη μεγαλύτερη επείγουσα παρέμβαση της οργάνωσης τα τελευταία χρόνια.

Βόρεια Ουγκάντα: θλίψη και φόβος

Επί 18 χρόνια, οι άνθρωποι στη βόρεια Ουγκάντα πέφτουν θύματα μιας απάνθρωπης σύγκρουσης με συνέπειες που είναι σχεδόν άγνωστες στον έξω κόσμο. Πάνω από 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι –το 80% του συνολικού πληθυσμού της βόρειας Ουγκάντα- έχουν εκτοπιστεί και ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες. Οι άμαχοι δέχονται επιθέσεις και σκοτώνονται από τον Αντιστασιακό Στρατό του Κυρίου (LRA) στα χωριά τους καθώς και στους καταυλισμούς όπου έχουν αναζητήσει καταφύγιο.

Ο LRA έχει απαγάγει δεκάδες χιλιάδες παιδιά και τα αναγκάζει να συμμετέχουν σε μάχες και να γίνονται σεξουαλικοί σκλάβοι, ένας φόβος που αναγκάζει έως και 50.000 παιδιά να συρρέουν κάθε νύχτα σε πόλεις ή κέντρα καταυλισμών σε ολόκληρο το βορρά, περπατώντας μερικές φορές έως και 10 χλμ., για να βρουν ένα ασφαλές μέρος να κοιμηθούν. Ο στρατός της Ουγκάντα έχει μετακινήσει εκατοντάδες χιλιάδες αμάχους ενάντια στη θέλησή τους σε «προστατευμένα χωριά» που προσφέρουν ελάχιστη προστασία και σχεδόν καμία βοήθεια, και έχοντας θυματοποιήσει ανθρώπους, τους χρησιμοποιεί σε κτηνώδεις επιδρομές εναντίον υποτιθέμενων μαχητικών μελών του LRA.

Παρ' ότι το κόστος σε ανθρώπινες ζωές ως άμεσο αποτέλεσμα της βίας φτάνει τις δεκάδες χιλιάδες, η χρόνια έλλειψη τροφίμων και νερού στους 200 αυτοσχέδιους οικισμούς σε ολόκληρο το βορρά έχει επίσης υψηλό κόστος.

Μόνο το Νοέμβριο του 2004, οι ΓΧΣ κατέγραψαν συγκλονιστικά ποσοστά θνησιμότητας σε έξι καταυλισμούς στις περιφέρειες Λίρα και Πάντερ, όπου πολλοί πέθαναν από ασθένειες που θα μπορούσαν να προληφθούν όπως η ελονοσία, οι λοιμώξεις του αναπνευστικού και η διάρροια. Πρόσφατες ειρηνευτικές προτάσεις τόσο από τον LRA όσο και από την κυβέρνηση, δεν οδήγησαν σε εμφανή βελτίωση της κατάστασης των ανθρώπων που ζουν σε φρικτές συνθήκες και σε μόνιμο φόβο.

Λ.Δ. του Κονγκό: κανένα τέλος στον ορίζοντα για τη σύγκρουση

Οι άμαχοι βρέθηκαν για άλλη μια φορά πολιορκούμενοι στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό όταν ξέσπασαν συγκρούσεις στο Βόρειο Κίβου, το Δεκέμβριο που πέρασε.

Σχεδόν 150.000 άνθρωποι τράπηκαν σε φυγή για να γλιτώσουν τη ζωή τους από την Κάινα, την Κανιαμπαγιόνγκα και την Κιρούμπα μόλις λίγες εβδομάδες αφότου χιλιάδες άλλοι είχαν τραπεί σε φυγή για να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις στην περιοχή Μιτουάμπα.

Αυτά είναι απλά τα πιο πρόσφατα κεφάλαια σε έναν πόλεμο που διαρκεί δεκαετίες και έχει κοστίσει τη ζωή περίπου 3.000.000 ανθρώπων και έχει ρημάξει την περιορισμένη υποδομή της χώρας. Πόλεις όπως η Μπούνια, στην επαρχία Ιτούρι, φέρουν ακόμη τα σημάδια από τις συγκρούσεις του περασμένου χρόνου και οι βιασμοί είναι συχνοί. Συχνά ξεσπούν πολιτικές διαμάχες κατά μήκος των εθνικών γραμμών, επηρεάζοντας ολόκληρες περιοχές της χώρας η οποία έχει το μέγεθος της δυτικής Ευρώπης και στην οποία πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις πιο βασικές ανάγκες τους.

Τοπικές πολιτοφυλακές και κυβερνητικές δυνάμεις λυμαίνονται τους άμαχους στα ανατολικά της χώρας. Στην επαρχία Κατάνγκα, ένοπλες ομάδες πυρπόλησαν τις μονάδες υγείας και στρατιωτικοί τρομοκρατούν, λεηλατούν και εκμεταλλεύονται τους ανθρώπους. Οι ιατρικές υπηρεσίες της χώρας –όταν υπάρχουν- είναι θλιβερά ανεπαρκείς.

Η κάλυψη με εμβολιασμούς κατά της ιλαράς στη χώρα φτάνει μόλις το 50%, ενώ οι ΓΧΣ αναγκάζονται συχνά να αντιμετωπίσουν ξεσπάσματα χολέρας και τυφοειδούς πυρετού εξαιτίας των κακών συνθηκών υγιεινής και της έλλειψης πόσιμου νερού.

Συνθήκη ειρήνης που υπογράφτηκε από επτά αντιμαχόμενες πλευρές το Δεκέμβριο του 2002 οδήγησε στο σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης και στην εγκατάσταση ειρηνευτικής δύναμης στα ανατολικά, αλλά η κατάσταση εξακολουθεί να είναι ζοφερή. Παρ' ότι οι εκλογές έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2005, μένουν ακόμη πολλά να γίνουν πριν αποκατασταθεί οποιοδήποτε αίσθημα ασφάλειας στον πληθυσμό που έχει ρημαχτεί από τον πόλεμο και ο οποίος δε φαίνεται να έχει τέλος.

Φυματίωση: εξαπλώνεται χωρίς έλεγχο

Κάθε 15 λεπτά ένας άνθρωπος πεθαίνει από φυματίωση. Ενώ η φυματίωση είναι μια ασθένεια που θεραπεύεται, κοστίζει τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο. Μπορεί ο κίνδυνος της φυματίωσης να είναι σχετικά χαμηλός στις πλούσιες χώρες, η ασθένεια όμως αυτή έχει κάνει την επανεμφάνισή της σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο: ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μολυνθεί από τον ιό της φυματίωσης ενώ οχτώ εκατομμύρια άτομα το χρόνο αναπτύσσουν ενεργή φυματίωση.

Δυστυχώς, οι περισσότερες περιπτώσεις φυματίωσης ανακαλύπτονται μέσα από τη μικροσκόπηση πτυέλου, ένα διαγνωστικό τεστ που αναπτύχθηκε το 1882, ενώ τα μόνα διαθέσιμα φάρμακα για τη θεραπεία της εφευρέθηκαν πριν από 60 χρόνια.

Η θεραπεία της φυματίωσης διαρκεί τουλάχιστον 6 μήνες και χρειάζεται σχεδόν δύο χρόνια για τη χορήγηση ανθεκτικών σε πολλαπλά φάρμακα στελεχών. Η επιδημία του AIDS οδήγησε σε μία έξαρση της συνύπαρξης του HIV και της φυματίωσης, καθώς η φυματίωση αποτελεί την πιο κοινή ευκαιριακή μόλυνση που προσβάλλει όσους πάσχουν από HIV/AIDS.

Το γεγονός αυτό μεγαλώνει ακόμα περισσότερο το βαρύ τίμημα σε ανθρώπινες ζωές. Υπάρχει λοιπόν μια τεράστια ανάγκη για σημαντική βελτίωση του τρόπου που αντιμετωπίζεται η φυματίωση σε παγκόσμιο επίπεδο, από την έρευνα και τη δημιουργία νέων φαρμάκων και διαγνωστικών εργαλείων για τον εντοπισμό όλων των μορφών φυματίωσης σε όλους τους ασθενείς, ειδικά στα παιδιά και στους ασθενείς που πάσχουν από HIV/AIDS, ως τη δημιουργία καινοτόμων θεραπευτικών προγραμμάτων που πηγαίνουν ένα βήμα πιο περά από το Πρόγραμμα Χορήγησης Θεραπείας Υπό Άμεση Παρακολούθηση (DOTS).

«Είναι καιρός να παραδεχθούμε δημόσια ότι δε θα μπορέσουμε ποτέ να ελέγξουμε τη φυματίωση όσο βασιζόμαστε στις ίδιες θεραπευτικές λύσεις», δήλωσε η Δρ Φρανσίν Μάθιους, σύμβουλος φυματίωσης για την εκστρατεία των ΓΧΣ για την «Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα», στο 35^ο Παγκόσμιο Συνέδριο για την Υγεία των Πνευμόνων τον Οκτώβριο του 2004. «Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι μαζικές επενδύσεις, ώστε να μπορέσουμε να διαγνώσουμε αποτελεσματικά και να θεραπεύσουμε όλους όσοι υποφέρουν από φυματίωση το συντομότερο δυνατό».

Σομαλία: σπαράσσεται από την αναρχία και το χάος

Δεκατέσσερα χρόνια βίας έχουν επηρεάσει δραματικά την καθημερινή ζωή των εννιά εκατομμυρίων κατοίκων της Σομαλίας, από τους οποίους δύο εκατομμύρια έχουν εκτοπιστεί ή δολοφονηθεί από τότε που ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος, το 1990. Επίσης υπολογίζεται ότι περίπου πέντε εκατομμύρια κάτοικοι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Η κατάρρευση του συστήματος υγείας, καθώς και άλλων κρατικών υπηρεσιών, έχει χτυπήσει ιδιαίτερα σκληρά τις γυναίκες και τα παιδιά: 1 στις 16 γυναίκες πεθαίνουν κατά τη διάρκεια της γέννας, 1 στα 7 παιδιά πεθαίνει πριν συμπληρώσει το πρώτο του έτος ενώ 1 στα 5 παιδιά πεθαίνει πριν την ηλικία των πέντε ετών.

Φυσικές καταστροφές όπως οι πλημμύρες στις κοιλάδες της Τζούμπα και της Σαμπέλ απλά χειροτέρευσαν την κατάσταση, προκαλώντας υψηλά ποσοστά χρόνιου υποσιτισμού και προβλέψιμων ασθενειών. Παρότι η πρόσφατα εκλεγμένη κεντρική κυβέρνηση αποτελεί μία αχτίδα ελπίδας, η βία εξακολουθεί να καταστρέφει τις ζωές των ανθρώπων καθώς οι ληστρικές εθνοφρουρές και οι πολέμαρχοι επιδεικνύουν τη δύναμη και την εξουσία τους για δικό τους οικονομικό όφελος.

Από τον Ιανουάριο ως το Νοέμβριο του 2004 στο Γκαλκάγιο, οι ΓΧΣ υποστήριξαν περίπου 1.000 ανθρώπους να ξεπεράσουν ψυχολογικά τραύματα που αφορούσαν σε περιστατικά βίας -από τους οποίους οι 262 ήταν θύματα επιθέσεων με όπλα. Η συνεχιζόμενη ανασφάλεια σε πολλές περιοχές και η έλλειψη ενδιαφέροντος από τη διεθνή κοινότητα έχουν σαν αποτέλεσμα την ανεπάρκεια ουσιώδους βοήθειας, αφήνοντας στη μοίρα του μεγάλο μέρος της κοινωνίας.

Αιθιοπία: συνεχής απειλή υποσιτισμού

Περισσότερο από το 10% των παιδιών της Αιθιοπίας δε ζουν περισσότερο από ένα χρόνο.

Λόγω της λιγοστής καλλιεργήσιμης γης στα άγονα οροπέδια της χώρας, περίπου τα 5 εκατομμύρια των κατοίκων -από έναν πληθυσμό που φτάνει τα 69 εκατομμύρια- αντιμετωπίζουν χρόνιες ελλείψεις σε τροφή.

Για να αντιμετωπίσει τη συνεχή αυτή ανασφάλεια, η κυβέρνηση προσπαθεί να προωθήσει την εθελούσια μετακίνηση περίπου 2 εκατομμυρίων κατοίκων στις πιο εύφορες περιοχές της χώρας. Παρά τις υποσχέσεις της κυβέρνησης δε δόθηκε ουσιαστική βοήθεια για την υλοποίηση αυτού του προγράμματος, ενώ για κάποιες ομάδες πληθυσμού η μετακίνηση αποδείχτηκε θανάσιμη καθώς εκτέθηκαν για πρώτη φορά σε περιοχές όπου υπήρχαν κρούσματα ελονοσίας.

Οι γιατροί της Αιθιοπίας αγωνίζονται με λιγοστά μέσα να αντιμετωπίσουν μολυσματικές ασθένειες όπως το HIV/AIDS, η ελονοσία, η φυματίωση και το κάλα αζάρ, για τις οποίες οι θεραπείες είναι συνήθως ακριβές και μη προσβάσιμες.

Ειδικά η ελονοσία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα θανάσιμη, γιατί η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στη θεραπεία έχει κυριολεκτικά αχρηστεύσει την πιο κοινή θεραπεία κατά της ασθένειας. Η κυβέρνηση άλλαξε το εθνικό πρωτόκολλο ελονοσίας για να χρησιμοποιήσει την πιο αποτελεσματική συνδυαστική θεραπεία με αρτεμισίνη (ACT), αλλά ο εφοδιασμός σε ACT διεθνώς αντιμετωπίζει μεγάλο έλλειμμα.

Η Αιθιοπία θεωρείται ένας σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ στον πόλεμο «κατά της τρομοκρατίας» και ο αμερικανικός στρατός έχει αναπτύξει δραστηριότητες βοήθειας του πληθυσμού παράλληλα με τις μυστικές αποστολές του στις περιοχές που συνορεύουν με τη Σομαλία.

Οι ΓΧΣ έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι μπορεί να υπάρξει σύγχυση μεταξύ των στρατιωτών που προσπαθούν «να κερδίσουν τις καρδιές και το μυαλό», και των εργαζόμενων στις ανθρωπιστικές οργανώσεις που προσφέρουν βοήθεια με βάση τις πραγματικές ανάγκες, και έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους για ενδεχόμενη επιδείνωση της ασφάλειας των ομάδων τους.

Λιβερία: ο πόλεμος τελείωσε, αλλά εξακολουθεί η κρίση

Οι σφοδρές συγκρούσεις το καλοκαίρι του 2003 στην πρωτεύουσα της Λιβερίας, Μονρόβια, κόστισαν τη ζωή σε περισσότερους από 2.000 ανθρώπους.

Μπορεί να έχουν περάσει δύο χρόνια από τότε που τερματίστηκε ο 15ετής εμφύλιος πόλεμος, που σφράγισε την ιστορία της χώρας, η Λιβερία όμως εξακολουθεί να περνά κρίση.

Η υποδομή της χώρας εξακολουθεί να είναι κατεστραμμένη, αφήνοντας τους περισσότερους κατοίκους χωρίς νερό και στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής.

Περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι είναι εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της χώρας, ενώ άλλοι 300.000 πρόσφυγες περιμένουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους από γειτονικές χώρες.

Η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, που είναι ήδη σπάνια στις μεγάλες πόλεις, είναι σχεδόν ανύπαρκτη στις απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.

Σήμερα, εργάζονται στη χώρα μονάχα 30 Λιβεριανοί γιατροί όταν ο πληθυσμός της Λιβερίας ανέρχεται στα 3 εκατομμύρια.

Στην επαρχία Μπονγκ, οι ΓΧΣ πραγματοποιούν 7.000 ιατρικές επισκέψεις σε 60.000 εκτοπισμένους ανθρώπους.

Η επιστροφή των προσφύγων στην επαρχία Νίμπα, όπου οι ΓΧΣ πραγματοποιούν 5.600 ιατρικές επισκέψεις το μήνα, ενδέχεται να προκαλέσει εθνικές συγκρούσεις. Επίσης, οι γυναίκες εξακολουθούν να πέφτουν θύματα σεξουαλικής βίας – ενώ από τον Οκτώβριο του 2003 ως τον Ιούλιο του 2004, αναζήτησαν βοήθεια στους ΓΧΣ περισσότεροι από 800 άνθρωποι από καταυλισμούς στα βόρεια της Μονρόβια που φιλοξενούν 35.000 εκτοπισμένους.

Μέσα σε αυτό το εφιαλτικό σκηνικό, η αστάθεια στις γειτονικές χώρες, η ατελής διαδικασία αφοπλισμού και η γενικότερη δυσαρέσκεια απειλούν την εύθραυστη ειρήνη της Λιβερίας.
Μετά από τρεις μέρες βίαιων ταραχών στη Μονρόβια τον Οκτώβριο του 2004, τραυματίστηκαν σχεδόν 400 άτομα και σκοτώθηκαν 15.

AIDS: η πρόκληση της θεραπείας

Σήμερα, 40 εκατομμύρια άνθρωποι στον αναπτυσσόμενο κόσμο έχουν μολυνθεί από τον ιό HIV και 6 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται φάρμακα τώρα!. Μόνο 700.000 έχουν πρόσβαση σε αυτά. Εάν δεν αντιδράσουμε άμεσα, εκατοντάδες χιλιάδες ασθενείς του AIDS δε θα έχουν πρόσβαση στην απαραίτητη θεραπεία.

Το 1999 προκαλέσαμε αρκετό θόρυβο με το μήνυμα: «Οι ασθενείς μας πεθαίνουν». Ίσως ήρθε η ώρα να πούμε: «Οι ασθενείς μας πεθαίνουν ξανά – εάν δεν αντιδράσουμε τώρα».

Η εποχή που η πανδημία του AIDS αντιμετωπιζόταν μοιράζοντας μόνο προφυλακτικά, παρέχοντας θεραπεία για τις Σεξουαλικά Μεταδιδόμενες Λοιμώξεις (ΣΜΛ) και διοργανώνοντας θεατρικές δραστηριότητες έχει προ πολλού παρέλθει.

Άμεσος στόχος και προτεραιότητα των ΓΧΣ είναι η χορήγηση αντιρετροϊκής θεραπείας στις χώρες που παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά μόλυνσης HIV/AIDS αλλά και σε χώρες με μικρότερα ποσοστά μόλυνσης του ιού όπου οι ΓΧΣ αγωνίζονται για την επιτάχυνση της πρόσβασης στην αντιρετροϊκή θεραπεία.

Οι ΓΧΣ εφαρμόζουν συνολικά 56 προγράμματα αντιρετροϊκής θεραπείας σε 20 χώρες. Μέχρι το τέλος του 2004, περίπου 25.000 ασθενείς λάμβαναν αντιρετροϊκά φάρμακα.

Υπάρχουν πολλά ακόμα ανοιχτά μέτωπα στο συνεχή πόλεμο για απρόσκοπτη πρόσβαση των πληθυσμών στις αναπτυσσόμενες χώρες σε οικονομικά αντιρετροϊκά φάρμακα. Υπάρχει ανάγκη να αναπτυχθούν περισσότερα φάρμακα συνδυασμού σταθερών δόσεων, κυρίως για παιδιά αλλά και οικονομικά φάρμακα «δεύτερης γραμμής».

Από το 2005 και μετά, ενδέχεται όλα τα καινούργια φάρμακα που παράγονται να προστατεύονται από πατέντες ευρεσιτεχνίας για τουλάχιστον 20 χρόνια σε όλες τις χώρες εκτός από τις ελάχιστα ανεπτυγμένες και τις εκτός Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) χώρες.

Σήμερα, η «πρώτης γραμμής» τριπλή θεραπεία είναι διαθέσιμη με 140 δολάρια ανά ασθενή ετησίως. Η ανάπτυξη όμως ανθεκτικότητας στα αντιρετροϊκά «πρώτης γραμμής» στις φτωχές χώρες είναι αναπόφευκτη, όπως είναι εξάλλου και στις πλούσιες χώρες. Όταν όμως οι ασθενείς χρειαστεί να περάσουν στη θεραπεία «δεύτερης γραμμής», το κόστος της θεραπείας εκτινάσσεται στα περίπου 5.000 δολάρια ανά ασθενή κάθε χρόνο.

Ταυτόχρονα, οι παραγωγοί αντιγράφων φαρμάκων δε θα μπορούν να αναπτύξουν πια φάρμακα συνδυασμού σταθερών δόσεων μέχρις ότου εκπνεύσουν οι σχετικές ευρεσιτεχνίες. Με άλλα λόγια, η πρόσβαση στα βασικά φάρμακα μπορεί να επιδεινωθεί δραματικά μέσα στα επόμενα χρόνια εάν δεν αναληφθεί άμεση δράση.

Νίγηρας: επείγουσα κατάσταση υποσιτισμού

Υπό τη σκιά της αύξησης των περιστατικών σοβαρού υποσιτισμού στο Νίγηρα καθώς ο αριθμός των υποσιτισμένων παιδιών έχει φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα γι’ αυτήν την εποχή του χρόνου, και η ήδη σοβαρή κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία.

Από τον Ιανουάριο του 2005, μόλις τρεις μήνες μετά την τελευταία σοδειά, οι ΓΧΣ περιέθαλψαν περισσότερα από 3.000 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά στο πλαίσιο του θεραπευτικού επισιτιστικού τους προγράμματος στο Νότιο Νίγηρα. Το ποσοστό των περιστατικών είναι τρεις φορές υψηλότερο από το αντίστοιχο του προηγούμενου έτους.

Σήμερα, οι οικογένειες ήδη υποφέρουν από την έλλειψη τροφής ενώ η επόμενη σοδειά δεν αναμένεται παρά τον Οκτώβριο. Η συνολική επισιτιστική κατάσταση για τους κατοίκους της περιοχής θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο εάν δεν αναληφθεί άμεση δράση.

Για να αντιμετωπίσουν την κρίση, οι ΓΧΣ προσαρμόζουν τα προγράμματά τους και αυξάνουν την ετοιμότητά τους, καθώς αναμένουν ότι στη διάρκεια του 2005 θα περιθάλψουν 20.000 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά στα Επισιτιστικά Κέντρα και τους Συμβουλευτικούς Σταθμούς. Συγκριτικά, το 2004 οι ΓΧΣ περιέθαλψαν 30.000 υποσιτισμένα παιδιά παγκοσμίως. Οι ΓΧΣ καλούν και άλλους φορείς να κινητοποιηθούν προκειμένου να ανταποκριθούν στην ήδη υπάρχουσα επισιτιστική κρίση. Η υποστήριξη στα υποσιτισμένα παιδιά και στις οικογένειές τους θα μπορέσει να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, μόνο εάν τα προγράμματα γενικής διατροφικής υποστήριξης ξεκινήσουν άμεσα ώστε να υποστηρίξουν τους πληθυσμούς των περιοχών που έχουν πληγεί από την κρίση.

Σουδάν: η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση

Από το Φεβρουάριο του 2003 εξελίσσεται στη χώρα μία από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον πλανήτη. Οι συγκρούσεις που μαίνονται στο δυτικό Σουδάν, στο Νταρφούρ, έχουν επιφέρει ανυπολόγιστες καταστροφές: πάνω από 1,5 εσωτερικά εκτοπισμένοι ζουν σε μόνιμο φόβο, χωρίς προστασία, με ελάχιστη ιατρική φροντίδα, ανεπαρκή τρόφιμα, νερό και κατάλυμα, 200.000 έχουν εκτοπιστεί στο γειτονικό Τσαντ ενώ, πάνω από 50.000 είναι οι νεκροί ως αποτέλεσμα της βίας, σφαγών, βιασμών, βασανιστηρίων, υποσιτισμού και ασθενειών.

Ο πληθυσμός ζει απόλυτα εξαρτημένος από την ανθρωπιστική βοήθεια μέχρι την επόμενη σοδειά –το Νοέμβριο του 2005.

Οι ΓΧΣ παρεμβαίνουν με προγράμματα από το Δεκέμβριο του 2004 παρέχοντας ιατρικές υπηρεσίες, περιθάλπουν θύματα βίας, φροντίζουν για τα υποσιτισμένα παιδιά, βελτιώνουν τις συνθήκες ύδρευσης και υγιεινής και παρέχουν τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης για πάνω από 700.000 εκτοπισμένους.

Οι ομάδες των ΓΧΣ έγιναν μάρτυρες της βίας και τις φρικιαστικές συνέπειες των θηριωδιών που διαπράχθηκαν εναντίον των ανθρώπων στο Νταρφούρ.

Παρά τις πολλές υποσχέσεις, ούτε η διεθνής κοινότητα ούτε η κυβέρνηση του Σουδάν έχουν παράσχει την αναγκαία βοήθεια και ασφάλεια στους ανθρώπους στο Νταρφούρ.

Για περισσότερες πληροφορίες στο τηλ. 210-5200 500/

693-6699007 (Σοφία Ιωάννου, Υπ. Τύπου) και στο www.msf.gr

ixanthi.gr - τμήμα ενημέρωσης