Η Ρεβέκκα Παπαδοπούλου έφτασε στη Βηρυτό στις 21 Ιουλίου, μόλις λίγες μέρες αφότου ξέσπασε η κρίση στο Λίβανο. Μόλις επέστρεψε από την αποστολή της στη Βηρυτό και μας αφηγείται την εμπειρία της με τους εκτοπισμένους πληθυσμούς του Λιβάνου, με τη συνεχή απειλή των βομβαρδισμών και το φόβο που ποτέ δεν έφευγε.

Πώς ήταν να φτάνει κανείς στο Λίβανο τη στιγμή που πολλοί άνθρωποι προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τη βία του πολέμου;

Ήταν πάρα πολύ περίεργο. Όταν φτάσαμε στα σύνορα, ερχόμενοι από τη Δαμασκό, ένας Λιβανέζος στρατιώτης δεν μπορούσε να πιστέψει ότι θέλαμε να μπούμε στη χώρα, έλεγε πως ήμασταν τρελοί που πηγαίναμε προς την εμπόλεμη ζώνη, αλλά την ίδια στιγμή ένιωθε και χαρά που κάποιοι άνθρωποι από το εξωτερικό ήθελαν να μπουν στη χώρα για να βοηθήσουν. Μπήκαμε στη Βηρυτό κουβαλώντας ένα πολύ μικρό φορτίο ιατρικού υλικού, καθώς δεν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε με μεγάλο κομβόι. Ήταν πολύ δύσκολο να το αποδεχτούμε αυτό, αφού συνήθως φτάνουμε σε μεγάλες επείγουσες καταστάσεις με μεγάλα φορτία με φάρμακα και ιατρικό υλικό. Αλλά αυτή τη φορά, η χώρα ήταν εντελώς αποκλεισμένη και αναγκαστήκαμε να αρχίσουμε την παρέμβασή μας με πολύ λιγοστά μέσα.

Ποια ήταν τα κυριότερα θέματα που απασχόλησαν την ομάδα;

Μπορούμε να πούμε ότι είχαμε πολλά και διαφορετικά προβλήματα. Το πρώτο ήταν ο Νότιος Λίβανος και η ασφάλεια των κατοίκων της περιοχής, όπως και των περιοχών της Νότιας Βηρυτού και της κοιλάδας Μπεκάα. Είχαμε εξαιρετικά περιορισμένη πρόσβαση σε αυτούς για αρκετό καιρό και θα πρέπει να πούμε ότι εκείνη η περιοχή δεν είχε ποτέ εκκενωθεί εντελώς, όπως άφηναν να εννοηθεί αρκετά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Υπήρχαν άνθρωποι εκεί που δεν έφυγαν ποτέ από τα σπίτια τους και που είχαν άμεση ανάγκη από βοήθεια, καθώς ήταν εντελώς απομονωμένοι. Άνθρωποι σε μία συνεχή κατάσταση φόβου, που προσπαθούσαν να βρουν κάποιο καταφύγιο για να σωθούν.

Η δεύτερη ανησυχία μας ήταν η μαζική εισροή εκτοπισμένων από το νότο της χώρας και από τη Νότια Βηρυτό, μία περιοχή που ήταν στόχος συνεχών βομβαρδισμών. Πολύ γρήγορα συνειδητοποιήσαμε τι περνούσαν αυτοί οι άνθρωποι. Αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους πολύ γρήγορα, να αφήσουν πίσω όλα τους τα υπάρχοντα και να αναζητήσουν καταφύγιο σε δημόσια κτίρια, κυρίως σε σχολεία και σε χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων. Κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος για μία τόσο μεγάλη εισροή εκτοπισμένων και αμέσως συνειδητοποιήσαμε ότι η υγειονομική κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί πολύ γρήγορα. Καθώς οι οικογένειες ήθελαν να επανενωθούν, οι άνθρωποι έμεναν σε ένα καταφύγιο για μία νύχτα και μετά πήγαιναν σε ένα άλλο για να βρουν τους συγγενείς τους, ψάχνοντας απελπισμένα για ένα στρώμα ή μία κουβέρτα. Μας φαινόταν ότι ο αριθμός των εκτοπισμένων συνεχώς αυξανόταν, οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν στη Βηρυτό και στα γειτονικά βουνά και δεν ξέραμε πότε θα τελείωνε όλη αυτή η κατάσταση.

Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα ήταν πώς να φέρουμε ανθρωπιστικό υλικό μέσα στη χώρα και πώς να το διανείμουμε στις διάφορες περιοχές. Είχαμε ομάδες σε περιοχές όπως η Σιδώνα, η Τύρος, η Τζεζίν και η Βηρυτός, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να τους στείλουμε εφόδια. Αυτό ήταν εξαιρετικά δύσκολο.

Ποιες ήταν οι καθοριστικές στιγμές της κρίσεις σύμφωνα με τη δική σας εμπειρία;

Η πρώτη σημαντική στιγμή ήταν η πρώτη εισροή πληθυσμού από το Νότο. Στην αρχή η κατάσταση δεν ήταν άσχημη, καθώς υπήρχε αρκετός χώρος για τις πρώτες οικογένειες που κατέφταναν. Αλλά μετά, καθώς ο αριθμός των εκτοπισμένων άρχισε να μεγαλώνει, τα καταφύγια άρχισαν να γεμίζουν. Οι άνθρωποι εναλλάσσονταν στα κρεβάτια και στα αποχωρητήρια και η υγειονομική κατάσταση επιδεινώθηκε πολύ γρήγορα. Η διανομή του νερού αποτέλεσε μεγάλο θέμα, και συνεπώς, την πρώτη μας προτεραιότητα. Κάποιοι εκτοπισμένοι κατέλυσαν σε κάποια άδεια διαμερίσματα, αλλά οι αρχές προσπαθούσαν να αποφύγουν αυτό το σενάριο καθώς φοβούνταν ότι οι εκτοπισμένοι θα αποφάσιζαν τελικά να μείνουν εκεί και μετά την κρίση. Θυμάμαι σε ένα διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων είχαν καταλύσει δύο μεγάλες οικογένειες, συνολικά 36 άτομα. Ήταν ένας εφιάλτης για αυτούς, ήταν συνωστισμένοι ο ένας πάνω στον άλλο όλη τη μέρα. Σε ένα εμπορικό κέντρο της Βηρυτού, ο υπόγειος χώρος στάθμευσης φιλοξενούσε 1.700 ανθρώπους που αναζητούσαν ένα καλύτερο μέρος να καταλύσουν. Φοβόμασταν ότι ο εξαερισμός θα σταματούσε να λειτουργεί κάποια στιγμή, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή αυτών των ανθρώπων. Κάποιοι προσπαθούσαν να βρουν ένα άλλο μέρος για να μείνουν και αν το κατάφερναν, τότε κάποιοι άλλοι έρχονταν αμέσως για να πάρουν τη θέση τους. Επικρατούσε μία έντονη αίσθηση παράλυσης, το κάθε τι μετατρεπόταν σε εφιάλτη.

Η δεύτερη σημαντική στιγμή ήταν η ρίψη φυλλαδίων νότια του ποταμού Λιτάνι και πάνω από τη Βηρυτό, τα οποία προειδοποιούσαν για επερχόμενους νέους βομβαρδισμούς σε κάποιες περιοχές. Ο φόβος μεγάλωσε παντού και οι εκτοπισμένοι έγιναν ακόμα πιο ανήσυχοι. Κατά κάποιο τρόπο αυτή η κίνηση μάς έκανε ακόμα πιο αποφασισμένους να πετύχουμε στην αποστολή μας και να αγωνιστούμε για να έχουμε πρόσβαση στους πληθυσμούς. Μας έδωσε το κίνητρο για να εκφράσουμε την απόλυτη θέλησή μας να κάνουμε ό,τι ήταν δυνατό για να μεταφέρουμε ανθρωπιστικό υλικό και να φτάσουμε τους ανθρώπους που είχαν άμεση ανάγκη. Επίσης, αποφασίσαμε να αγοράσουμε ένα μεγάλο μέρος των υλικών από ντόπιους προμηθευτές φαρμάκων. Με τον αποκλεισμό της χώρας, ήταν μία εφικτή επιλογή καθώς ο ανθρωπιστικός διάδρομος που αναφερόταν από τα Μέσα αποτελούσε στην ουσία μία μεγάλη αυταπάτη.

Που επικεντρώθηκαν οι δραστηριότητές σας;

Γρήγορα συνειδητοποιήσαμε ότι θα ήταν χρήσιμο να οργανώσουμε τον εφοδιασμό σε φάρμακα για τη θεραπεία χρόνιων παθήσεων, όπως ο διαβήτης, καθώς αρκετοί ασθενείς είχαν αναγκαστεί να διακόψουν τη θεραπεία τους. Ο εφοδιασμός αυτών των φαρμάκων είχε σταματήσει εντελώς και υπήρχε επίσης ένα μεγάλο πρόβλημα πρόσβασης στις αποθήκες όπου βρίσκονταν τα φάρμακα. Τα είδη προσωπικής υγιεινής αποδείχτηκαν επίσης πολύ χρήσιμα για τους εκτοπισμένους που δεν είχαν φέρει τίποτα μαζί τους. Όλα το υπόλοιπο υλικό ήταν επίσης ευπρόσδεκτο για να ανακουφιστεί ο πόνος των ανθρώπων.

Πάνω από όλα, το γεγονός ότι βρισκόμασταν εκεί, έγινε αμέσως αποδεκτό από τον πληθυσμό. Ήταν πολύ σημαντικό για τους εκτοπισμένους να πουν τις ιστορίες τους και να τους ακούσει κάποιος. Νιώθαμε ότι ήταν πολύ σημαντικό να τους συμπαρασταθούμε σε αυτό τους τον εφιάλτη. Τους έδινε δύναμη να αντιμετωπίζουν το φόβο τους που συνεχώς μεγάλωνε. Όταν αρχίσαμε να παρέχουμε θεραπεία σε ασθενείς με ψυχικές διαταραχές, καταλάβαμε ότι υπήρχε μεγάλη ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη και ότι θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε τους εκτοπισμένους.

Τι θα μπορούσατε να πείτε για τους Λιβανικούς ανθρωπιστικούς φορείς και τη δράση τους;

Ήταν πολύ σημαντική. Είχαν έναν πολύ σημαντικό και κεντρικό ρόλο στην παροχή βοήθειας. Τον περισσότερο καιρό προσπαθούσαμε να τους υποστηρίξουμε όσο καλύτερα μπορούσαμε, καθώς διασφάλιζαν τη μεταφορά των σοβαρά άρρωστων ή τραυματισμένων ασθενών και εξασφάλιζαν ότι οι χειρουργικές αίθουσες λειτουργούσαν κανονικά. Στις περιοχές που είχαν πληγεί περισσότερο, κράτησαν σε λειτουργία τα νοσοκομεία, έμειναν μέσα στις ιατρικές δομές, κοιμόνταν εκεί χωρίς να τις εγκαταλείπουν ποτέ. Ήταν πολύ σημαντικό να βλέπει κανείς όλες αυτές τις Λιβανικές μη κυβερνητικές οργανώσεις να εργάζονται τόσο σκληρά μέσα σε ένα κλίμα αλληλεγγύης. Η καταστροφή ήταν σχεδόν ολοκληρωτική, αλλά χάρη στη δική τους συμβολή, τα πάντα συνέχιζαν να λειτουργούν. Οι Λιβανέζοι εθελοντές που συνεργάστηκαν μαζί μας συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στο έργο μας. Διευκόλυναν την αγορά υλικού και μας έδιναν πάντα μία συνολική εικόνα της κατάστασης, τόσο από πολιτικής άποψης όσο και σε σχέση με τα μέτωπα της βοήθειας.

Τι σχεδιάζουν να κάνουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τώρα που έχει επέλθει η εκεχειρία;

Βρισκόμαστε σε μία φάση αξιολόγησης της κατάστασης που επικρατεί σε αυτή την ευάλωτη φάση της εκεχειρίας. Θα ολοκληρώσουμε τη διανομή ανθρωπιστικού υλικού στους εκτοπισμένους κατοίκους που επιστρέφουν στα σπίτια τους, καθώς και τον εφοδιασμό φαρμάκων για τις χρόνιες παθήσεις. Επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στην προβληματική των δραστηριοτήτων ψυχικής υγείας σε συνεργασία με τοπικούς φορείς. Δεν πρέπει να αποδυναμώσουμε την αξία της παρέμβασής μας τον μήνα που πέρασε, μετατρέποντάς την σε ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα. Αλλά θα πρέπει να βρισκόμαστε σε ετοιμότητα να επιστρέψουμε πίσω αν επιδεινωθεί η κατάσταση. Η πρόσβαση θα αποτελεί πάντα ένα σημαντικό θέμα σε μία εμπόλεμη κατάσταση και θα πρέπει συνεχώς να αγωνιζόμαστε γι’ αυτήν. Για να μη μένουν απομονωμένοι και αποκλεισμένοι οι πληθυσμοί. Γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι για αυτούς τους ανθρώπους να βρισκόμαστε δίπλα τους αυτές τις κρίσιμες ώρες.

xan.gr - τμήμα ενημέρωσης