Σύντομο Ιστορικό

Η Ξάνθη ή Ξάνθεια αναφέρετε με αυτό το όνομα απ' το 879μ.Χ. Στην αρχή ήταν ένα μικρό χωριό. Πέρασε όλες τις περιπέτειες της Θράκης. Επιδρομές , καταστροφές , συγκρούσεις (Με Γότθους , Ούνους , Βουλγάρους , Σλάβους , Αβάρους), εμφύλιες συρράξεις. Οι Οθωμανοί Τούρκοι βρίσκουν την περιοχή με εξαντλημένο τον πληθυσμό και κατεστραμμένα σχεδόν τα πάντα. Από τα βάθη της Μικρασίας φέρνουν εποίκους. Τότε δημιουργείται η Γενισέα (από Γιουρούκους Επίληδες) , ενώ το Ωραίο και η Ξάνθη είναι χριστιανικά και Ελληνικά κέντρα. Οι Πομάκοι , ορεινός πληθυσμός της Ροδόπης , αποκλεισμένος στη δυσπρόσιτη Ροδόπη διατήρησε τα πανάρχαια ήθη και έθιμα του , μολονότι εξισλαμίστηκε , κυρίως τον 17ο αιώνα. Το 1715 η Ξάνθη είναι περίφημη για τα καπνά της , το ίδιο και η Γενισέα. Πολλοί ξένοι περιηγητές περνούν από την περιοχή και περιγράφουν τη ζωή και τον αγώνα των κατοίκων. Το εμπόριο του καπνού σε όλη την Ευρώπη ανέδειξε τη Ξάνθη. Ουσιαστικό ρόλο στην όλη εξέλιξη έπαιξαν οι δύο σεισμοί το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 1829 , που καταστράφηκε η πόλη. Αμέσως βέβαια αρχίζει η ανοικοδόμηση. Από το 1860 έχουμε και την Ανάπτυξη της Δημογεροντίας Ξάνθης. Το 1870 καίγεται η Γενισέα και όλες οι υπηρεσίες μεταφέρονται στην Ξάνθη , που στα χρόνια εκείνα έχει 10.000 κατοίκους. Το 1891 περνά η σιδηροδρομική γραμμή κοντά από την πόλη. Η Ξάνθη γνωρίζει την οικονομική της ακμή και ζει τη δική της bel e' poc μέχρι το 1912 που αρχίζει μια περίοδος βίαιη , σκοτεινή. Το 1912 η πόλη κυριεύεται από τους Βουλγάρους , σε 8 μήνες την ελευθερώνει ο Ελληνικός Στρατός , σε λίγο όμως την κυριεύουν πάλι οι Βούλγαροι ως το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου , οπότε μετά από διπλωματικούς χειρισμούς και αγώνες , η Δυτική Θράκη το 1919 οριστικά περιέχεται στην Ελλάδα.

Η Παλαιά Πόλη της Ξάνθης

Για τη παλιά πόλη της Ξάνθης , που άρχισε να ξανακτίζεται μετά το 1830 , ο αρχαιολόγος Ευ. Πεντάζος γράφει σε σχετική εργασία του:
"Η πόλη κτισμένη στις πλαγιές μαλακών λόφων , που καταλήγουν τα βουνά της περιοχής Γέρακα , πλαισιώνεται από τρια μοναστήρια , της Παναγίας της Καλαμούς , της Παναγίας της Αρχαγγελιώτισσας και των Ταξιαρχών , δύο χαράδρες την διασχίζουν στα δυτικά της και ένα ποτάμι , ο Κόσυνθος , στα ανατολικά. Η ποικιλία του εδάφους τόνισε και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της , εδώ οι δυτικομακεδόνες μάστοροι έβαλαν όλη την από πολλά χρόνια αποκτημένη πείρα τους για να ταιριάξουν όμορφα αρχοντικά με τη γύρω φύση. Και αποτέλεσμα υπήρξε λαμπρό , η ποικιλία των ρυθμών , τα ντόπια και ξένα στοιχεία τοποθετημένα κοντά , ξεκουράζουν το μάτι του επισκέπτη και πλουτίζουν τις εικόνες του. Χαίρεται κανείς να περπατά και να ξαναπερπατά στα ίδια στενά που δίνουν διαφορετικές εντυπώσεις από κάθε πλευρά τους.
Η παλιά Ξάνθη μια μοντέρνα για την εποχή της αστική πόλη , με τα καλντερίμια της και τα στενά δεμένα μεταξύ τους νεοκλασικά και παραδοσιακά σπίτια , το πολύ πράσινο - παντού λουλούδια στις αυλές και τους κήπους - δίνει ακόμη την αίσθηση του πλούτου και της όμορφης ζωής που πέρασαν αυτοί που την έκτισαν και την ανέπτυξαν. Τα εργοστάσια καπναποθήκες της , κτισμένα στο κάμπο για να μη ταράξουν την ησυχία των μεγαλοαστών αποτελούσαν ιδιαίτερη συνοικία που τώρα περικυκλώνεται από τις πολυκατοικίες της σύγχρονης Ξάνθης.

Όλες οι φωτογραφίες είναι του Σπύρου Κουγιουμτζόγλου , όλα τα κείμενα είναι από τα Θρακικά Χρονικά και από το βιβλίο "Ξάνθη η κυρά της Θράκης" Ευχαριστούμε την μαθητική ομάδα της Γ' τάξης του 3ου Γυμνασίου Ξάνθης το Γραφείο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης καθώς και την υπεύθυνο κ. Παρασκευή Γεωργαντά.