Υγεία - Fitness

Διατροφή κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης.

του Κοσμά Ιωάννη

Διαιτολόγου

Ε - mail: kosmas@ixanthi.gr

Η εγκυμοσύνη είναι μία εντελώς φυσιολογική κατάσταση. Αποτελεί μια ευτυχισμένη και υγιή περίοδο στη ζωή της γυναίκας. Το έμβρυο εξαρτάται από την μητέρα του σε όλη την περίοδο της εγκυμοσύνης και γι’ αυτό είναι υπεύθυνη σε μεγάλο βαθμό για την υγεία του.

Η σωστή διατροφή είναι απαραίτητη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και αποτελεί ένα βασικό παράγοντα για την καλή υγεία της μητέρας και την καλή ανάπτυξη και υγεία του εμβρύου. Σημαντικό ρόλο παίζει ακόμα στη σωστή ανάπτυξη του κυοφορούμενου και η διατροφή της μητέρας πριν την εγκυμοσύνη. Άλλωστε η ανάπτυξη των οργάνων του εμβρύου και η αρχή λειτουργίας τους ξεκινά πολύ νωρίς, περίπου τη δωδέκατη εβδομάδα της κύησης. Κατά τον υπόλοιπο χρόνο γίνεται η ανάπτυξη του εμβρύου σε μέγεθος και η ωρίμανση του.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να τρέφεται σωστά η γυναίκα πριν την κύηση και κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων κρίσιμων μηνών, όταν το σώμα του εμβρύου σχηματίζεται και δομούνται τα εσωτερικά όργανα. Κατά το διάστημα αυτό, το έμβρυο είναι εξαιρετικά ευαίσθητο στις χημικές ουσίες, στα φάρμακα, στα συντηρητικά των τροφίμων τα οποία προκαλούν κακώσεις στο έμβρυο κυρίως κατά το στάδιο του χιασμού των χρωμοσωμάτων.

Αυτό σημαίνει ότι το έμβρυο σχηματίζεται χάρις στα θρεπτικά συστατικά που προσλαμβάνει η μητέρα, αλλά είναι ειρωνικό το γεγονός ότι συχνά η μέλλουσα μητέρα αγνοεί την ύπαρξη της εγκυμοσύνης της στο τόσο σημαντικό αυτό διάστημα.

Μια καλά ισορροπημένη διατροφή, με αυξημένες τις ποσότητες όλων των θρεπτικών και προστατευτικών ουσιών αποτελεί τη σωστή διατροφή της εγκύου. Προσοχή όμως στα ψευδεπίγραφα «η γυναίκα τρώει για δύο» . Η ποιότητα της διατροφής και όχι η ποσότητα είναι αυτή που χρειάζεται προσοχή.

Διατροφικές ελλείψεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες επιδράσεις πρωτίστως στη μητέρα αλλά και στο βρέφος. Η μητρική διατροφή είναι συνήθως ελλιπής σε σίδηρο, ψευδάργυρο, φολλικό οξύ και βιταμίνη D. Μερικές από τις σοβαρότερες επιδράσεις των ελλείψεων παρουσιάζονται περιληπτικά στον παρακάτω πίνακα.

Διατροφικές ελλείψεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Πιθανές επιπτώσεις της έλλειψης.

Διατροφικές απαιτήσεις κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης

Θερμίδες : Το θερμιδικό κόστος της κύησης ανέρχεται σε 80.000 kcal περίπου στο διάστημα των 40 εβδομάδων. Μπορούμε επομένως να αυξήσουμε το σιτηπίσιο της εγκύου κατά 150 kcal/ημέρα το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο.

Μια φυσιολογική έγκυος πρέπει να βρει τον τύπο της διατροφής που της ταιριάζει μέσα στα όρια όμως των 1900 – 2400 kcal/ημέρα. Εάν δεν τρέφεται σωστά, αυτή πρώτη θα υποθέτει, διότι το έμβρυο προσλαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη εις βάρος της υγείας της μητέρας. Πρόκειται για ένα φυσικό μηχανισμό, ο οποίος προστατεύει το έμβρυο, εφόσον ο μητρικός οργανισμός είναι ήδη ώριμος και μπορεί να ανταπεξέλθει ευκολότερα σε μια επικίνδυνη κατάσταση.

Από την ενέργεια που προσλαμβάνει η έγκυος από τις τροφές χρησιμοποιείται ένα μέρος από το έμβρυο, ένα δεύτερο μέρος για την συντήρηση του οργανισμού της μητέρας και ένα τρίτο αποθηκεύεται στο μητρικό σώμα υπό μορφή λίπους για τις μετέπειτα ανάγκες (ενέργεια για τον τοκετό και τη γαλουχία)

Τα παχύσαρκα άτομα ανήκουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου και γι΄αυτό απαιτείται η εφαρμογή κατάλληλου διαιτολογίου από διαιτολόγο, σε συνεργασία πάντα με τον γυναικολόγο μαιευτήρα.

Ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες κατά προσέγγιση.

Πρωτεΐνες : Είναι απαραίτητες , όχι τόσο για τις καύσεις όσο για να χτίσουμε τους ιστούς μας. Κατά την κύηση αυξάνουν ορισμένοι ιστοί όπως το έμβρυο, ο πλακούντας, το αμνιακό υγρό, η μήτρα, οι μαστοί και το μητρικό αίμα. Οι πρωτεΐνες επίσης εισέρχονται στη δομή βασικών οργάνων και ιστών του εμβρύου: Εγκέφαλος, καρδιά, πνεύμονες, νευρικό σύστημα, αίμα, ένζυμα κ.τ.λ. Η αύξηση της προτεϊνικής μάζας δεν γίνεται ομαλά αλλά κατά άνισα χρονικά διαστήματα. Οι μεγαλύτερες απαιτήσεις παρατηρούνται κατά το τρίτο τρίμηνο της κύησης οπότε η μάζα αυξάνει κατά 6 -7 gr / ημέρα. Προτείνεται γενικά μια ποσότητα 60 gr πρωτεΐνη την ημέρα.

Περιέχεται κυρίως στο κρέας, τα ψάρια, τα πουλερικά, το αυγό, τα γαλακτερά και σε φυτικά προϊόντα σε μικρότερη βέβαια ποσότητα.

Σίδηρος : Κατά την κύηση υπάρχει μια αύξηση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων της μητέρας κατά 30% που απαιτεί περίπου 500 mg σιδήρου, ενώ οι ανάγκες του εμβρύου και του πλακούντα ανέρχονται σε 300 mgr.

Για την κάλυψη των αναγκών αυτών χρησιμοποιούνται δύο πηγές . Η διαιτητική πρόσληψη και οι αποθήκες του σώματος. Πρέπει να τονίσουμε όμως ότι έχουμε μια αύξηση της απορρόφησης του σιδήρου από το έντερο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η σιδηροπενική αναιμία θεωρείται η συχνότερη διατροφική ανεπάρκεια των εγκύων. Η ημερήσια πρόσληψη 30 – 60 mgr θεωρείται απαραίτητη.

Τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι το κρέας, το συκώτι, ο κρόκος αυγού, επίσης βρίσκεται στα όσπρια και στα πράσινα λαχανικά αλλά απορροφάται μικρό ποσοστό σε σχέση με τα ζωτικά τρόφιμα. Όταν η διατροφή είναι σωστή δεν χρειάζεται σίδηρος σαν φάρμακο. Χρειάζεται μόνον, όταν η αιμοσφαιρίνη είναι μικρότερη από 11%. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να γνωρίζουμε ότι:

1. Τα συμπληρώματα να λαμβάνονται μεταξύ των γευμάτων ή κατά τη βραδινή κατάκλιση, διότι μερικά συστατικά των τροφών εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου.

2. Τα συμπληρώματα να λαμβάνονται με υγρά, εκτός του γάλακτος, καφέ και τσάι, τα οποία αναστέλλουν την απορρόφηση του σιδήρου.

3. Ακόμα και όταν προσλαμβάνεται συμπλήρωμα, να συμπεριλαμβάνεται στην καθημερινή διατροφή καλές πηγές σιδήρου, όπως κρέας και ακόμα πηγές βιταμίνης C η οποία βοηθάει την απορρόφηση σιδήρου.

Ασβέστιο : Είναι απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για τον σχηματισμό των οστών του εμβρύου αλλά και για την μητέρα. Σε έλλειψη τα οστά της γίνονται εύθραυστα και συνοδεύονται συχνά από απώλειες δοντιών. Οι ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε ασβέστιο για τη φυσιολογική γυναίκα είναι 800 mgr και κατά την εγκυμοσύνη 1200 mgr. Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Προσοχή στα φάρμακα που είναι δυνατόν να μεταβάλλουν την απορρόφηση του ασβεστίου. Συμβουλευτείτε πάντα το γιατρό σας για οποιοδήποτε φάρμακο παίρνετε.

Φολικό οξύ : Η προτεινόμενη πρόσληψη φολικού οξέως αυξάνεται από 180 mgr, σε μη εγκυμονούσες, σε 400 mgr κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι οι γυναίκες με έλλειψη φολικού οξέως είναι πιθανότερο να γεννήσουν παιδιά με διπλάσιες του νωτιαίου μυελού. Τροφές πλούσιες σε στη βιταμίνη αυτή είναι: συκώτι, μαγιά μπίρας, κρόκος αυγού, παντζάρια, σπανάκι, κυτταρίνη, κουνουπίδι, ραδίκια, αντίδια, πορτοκάλι.

Προσοχή όμως γιατί τα χορταρικά σε παρατεταμένο βράσιμο χάνουν σημαντικό μέρος μέχρι και 80% της ποσότητας φολικού οξέως.

Ψευδάργυρος : Είναι ένα πολύ σημαντικό ιχνοστοιχείο και οι ανάγκες στην εγκυμοσύνη είναι 30% μεγαλύτερες. Η απορρόφηση του ψευδάργυρου αναστέλλεται από υπερβολική πρόσληψη σιδήρου και φολικού οξέως. Οι γυναίκες που λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής με σίδηρο και φολικό οξύ χρειάζονται να καταναλώνουν καθημερινά τροφές πλούσιες σε ψευδάργυρο. Δηλαδή στρείδια, κόκκινο κρέας, νεφρά, τυρί, κοτόπουλο, συκώτι, φιστίκια, χορταρικά.

Προσέξτε όμως την υπερβολική λήψη σιδήρου γιατί εμποδίζει την απορρόφηση του ψευγάργυρου.

Διαβάστε τον επόμενο μήνα

• Τοξικές ουσίες.

• Επιπλοκές της εγκυμοσύνης με επιδράσεις στη διατροφή και τρόποι αντιμετώπισης.

• Γενικές διατροφικές οδηγίες για την περίοδο της εγκυμοσύνης.

fuego