Υγεία - Fitness

Μακρίνα Καραλανίδου - Γ. Σκίρτα

Το σύμπτωμα της οσφυαλγίας

και πώς να το αντιμετωπίσετε...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η οσφυαλγία είναι ένα συνηθισμένο σύμπτωμα στην σημερινή εποχή. Η προσβολή των ατόμων της νεότερης και μέσης ηλικίας είναι συνεχώς αυξανόμενη τα τελευταία χρόνια. Εμείς σαν φυσικοθεραπευτές προσπαθούμε όσο μπορούμε να βοηθήσουμε στην γρήγορη αποκατάσταση αυτών των ασθενών. Όπως σε όλες τις περιπτώσεις έτσι και εδώ ισχύει ότι η πρόληψη είναι καλύτερη από την θεραπεία. Η πρόληψη λοιπόν πρέπει να αρχίζει όχι από τον χρόνο εμφάνισης των συμπτωμάτων αλλά και από την παιδική ακόμα ηλικία. Ο λόγος είναι οι κακές στάσεις του σώματος και η υπερεκτίμηση της δύναμης μας , που οδηγούν σταδιακά στην οσφυαλγία.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ

Ως οσφυαλγία χαρακτηρίζεται κάθε πόνος στην οσφύ – μέση , ανεξάρτητα από την αιτία που το προκαλεί. Αρκετά συχνά , ο πόνος αυτός επεκτείνεται στους γλουτούς και στα κάτω άκρα , ενώ πολλές φορές συνοδεύεται από τυπική ισχιαλγία του ενός κατά κανόνα σκέλους . Ισχιαλγία είναι ο πόνος κατά μήκος του ισχιακού νεύρου.
Η οσφυαλγία επομένως είναι απλώς ένα σύμπτωμα και δεν σημαίνει μια συγκεκριμένη πάθηση. Γι’ αυτό πρέπει να εκλείψει η χρησιμοποίηση του όρου οσφυαλγία ως διάγνωση και αντί αυτού να αποκαλύπτεται και να αναφέρεται η συγκεκριμένη πάθηση που σε κάθε περίπτωση την προκαλεί.

ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΟΣΦΥΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ
ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Η σπονδυλική στήλη είναι μια πολύπλοκη στήλη που σχηματίζεται από 24 σπονδύλους – κόκαλα .
Η οσφυϊκή μοίρα αποτελεί την κατώτερη μοίρα της σπονδυλικής στήλης και απαρτίζεται από 5 οσφυϊκούς σπονδύλους (Ο1-Ο5).Μεταξύ των σπονδύλων παρεμβάλλονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι , μια μαλακή
ουσία που λειτουργεί σαν μηχανισμός απορρόφησης των κραδασμών (εικ. 1).

Η κίνηση μεταξύ των σπονδύλων επιτρέπεται από ένα ζευγάρι αρθρώσεων που υπάρχουν προς τα πίσω και από το δίσκο που υπάρχει μεταξύ των σπονδύλων και λέγεται μεσοσπονδύλιος δίσκος. Ο δίσκος αποτελείται από ένα εξωτερικό περίβλημα σχετικά σκληρό που μέσα περιέχει μια ζελατινώδη ουσία. Έτσι μπορεί αφ’ ενός μεν να απορροφάει τους κραδασμούς αφ’ ετέρου δε να επιτρέπει την κίνηση.

Στα νεαρά άτομα η παραπάνω λειτουργία γίνεται πάντοτε με επιτυχία , ενώ όσο περνάνε τα χρόνια το κάλυμμα αλλά και η ζελατινώδης ουσία αλλοιώνονται , οπότε δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις καθημερινές καταπονήσεις της μέσης. Οι κατώτεροι σπόνδυλοι της μέσης παθαίνουν ιδιαίτερα μεγάλες ζημιές όταν π.χ. σηκώνει κανείς άτσαλα ένα βαρύ φορτίο.
Σε αυτές τις περιπτώσεις το περίβλημα σκίζεται και το περιεχόμενο δηλ. η ζελατινώδης ουσία , χύνεται προς τα έξω.
Αυτή η εξώθηση μπορεί να πιέσει ευαίσθητα νεύρα που βρίσκονται μεταξύ των σπονδύλων και δουλειά τους είναι η μετάδοση εντολών από τον εγκέφαλο στα άκρα και το ανάποδο όπως επίσης και η ρύθμιση της κίνησης και της αισθητικότητας των άκρων .

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Οι ασθενείς αναφέρουν πολύ δυνατό πόνο στην μέση , ο οποίος είναι δυνατόν να επεκτείνεται και στην έξω επιφάνεια του μηρού ή και κάτω από το γόνατα . Επίσης παρατηρούνται μουδιάσματα κάτω από τα γόνατα ή και αδυναμία κίνησης των δακτύλων των κάτω άκρων.
Ο πόνος μπορεί να είναι έντονος και να αρχίσει ξαφνικά ή και να αρχίσει σιγά – σιγά και να χειροτερέψει μετά από εβδομάδες ή μήνες.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η προσεκτική και λεπτομερής λήψη ιστορικού από τον ίδιο τον ασθενή θα βοηθήσει πολύ στην διάγνωση της οσφυαλγίας . Η διάρκεια των ενοχλημάτων , ο τρόπος εμφάνισης και η εξέλιξη αυτών καθώς και το είδος του πόνου , αποτελούν στοιχεία απαραίτητα για την διάγνωση .
Μετά την λήψη του ιστορικού ο γιατρός προβαίνει σε κλινική εξέταση ενώ είναι απαραίτητο σχεδόν πάντοτε να λαμβάνονται ακτινογραφίες της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης .

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η οσφυαλγία αντιμετωπίζεται συντηρητικά αλλά και χειρουργικά.
Η συντηρητική θεραπεία της οσφυαλγίας χωρίζετε σε τρία στάδια:

(α) το οξύ στάδιο
(β) το υποξύ στάδιο
(γ) το χρόνιο στάδιο

Σκοπός της θεραπείας στο οξύ στάδιο είναι η ανακούφιση από τους πόνους, το οποίο και επιτυγχάνεται με την κατάκλιση του ασθενή σε σκληρό στρώμα παράλληλα με την λήψη ενός απλού παυσίπονου και την χρήση μιας θερμοφόρας.
Η ύπτια θέση (ανάσκελα) στο κρεβάτι με δύο μαξιλάρια κάτω από τα γόνατα ανακουφίζει τους περισσότερους ασθενείς (εικ.2).Σε αυτήν την θέση ο ασθενής πρέπει να παραμείνει για 10 – 15 μέρες και να μην σηκώνεται για κανέναν λόγο παρά μόνο για την τουαλέτα. (εικ.2)

Στο υποξύ και στο χρόνιο στάδιο σκοπός της θεραπείας είναι η ανακούφιση του ασθενή από τους πόνους , η διόρθωση της κακής στάσης του σώματος που μπορεί να έχει υιοθετήσει κατά την διάρκεια του οξέως
σταδίου λόγω του έντονου πόνου , η αύξηση της δύναμης των κοιλιακών και ραχιαίων μυών και τέλος η ειδική εκπαίδευση του ασθενή στην εκτέλεση διαφόρων καθημερινών ασχολιών με την μικρότερη δυνατή καταπόνηση της μέσης μας.
Η χειρουργική θεραπεία αφορά τις περιπτώσεις εκείνες όπου η συντηρητική θεραπεία δεν έδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα και πρέπει να γίνεται πάντοτε μετά από συζήτηση με τον θεράποντα ιατρό μας.

ΤΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΩ ΤΗΝ ΜΕΣΗ ΜΟΥ
Σκοπός αυτού του κεφαλαίου είναι να διδάξει τον καταλληλότερο τρόπο εκτέλεσης διαφόρων εργασιών , ώστε να αποφύγουν οι άρρωστοι με οσφυαλγία την υποτροπή της νόσου και οι υγιείς την πάθηση! Η οσφυαλγία είναι χρόνια πάθηση και για το λόγο αυτό οι ασθενείς θα
πρέπει απαραίτητα να προσαρμόσουν τις καθημερινές τους ασχολίες και
την ώρα ανάπαυσης τους σύμφωνα με τις παρακάτω οδηγίες για να αποφύγουν τον επιπλέον πόνο και , το πιο σημαντικό, την υποτροπή , δηλαδή το οξύ στάδιο.
Κατά την διάρκεια του 24ώρου ο άνθρωπος βρίσκεται στις εξής βασικές θέσεις:

ΟΡΘΙΑ ΣΤΑΣΗ - ΚΑΘΙΣΤΗ - ΚΑΤΑΚΛΙΣΗ
ΟΡΘΙΑ ΣΤΑΣΗ

Η όρθια στάση δεν είναι θέση ανάπαυσης αλλά θέση ανάγκης και για το λόγο αυτό ή πρέπει να την αποφεύγουμε , όπως θα αναφέρουμε παρακάτω ή να παίρνουμε την πιο ανώδυνη στάση , όταν αυτή είναι απαραίτητη για λόγους εργασίας.

Γενικά την παρατεινόμενη ορθοστασία πρέπει να την αποφεύγουμε, αλλά όταν είμαστε αναγκασμένοι να παραμείνουμε όρθιοι για μεγάλο χρονικό διάστημα πρέπει να μην παίρνουμε θέση προσοχής , αλλά όρθια στάση χαλαρή = θέση ανάπαυσης . Αυτό επιτυγχάνεται βγάζοντας το ένα πόδι μπροστά από το άλλο και κρατώντας το ένα γόνατο λυγισμένο(εικ. 3) .Η στάση προσοχής πρέπει να αποφεύγεται για το λόγο ότι αυξάνεται η οσφυϊκή λόρδωση και προκαλεί επιβάρυνση των τελευταίων μεσοσπονδύλιων δίσκων με αποτέλεσμα την οσφυαλγία. (εικ.3)

Ειδικότερα οι γυναίκες κατά τη διάρκεια διαφόρων εργασιών στο σπίτι , επιπλοποιοί , ηλεκτρολόγοι και όλοι όσοι ασχολούνται με εργασία κατά την οποία κινούνται μόνο τα χέρια συνίσταται το ένα πόδι να ακουμπά σε ένα σκαμνί , ενώ το σώμα να σκύβει ελαφρώς μπροστά.

ΚΑΘΙΣΤΗ ΘΕΣΗ

Ο σωστότερος τρόπος για να καθίσουμε από την όρθια στάση είναι ο ακόλουθος: φέρνουμε το ένα πόδι κοντά στη θέση που θέλουμε να καθίσουμε , λυγίζουμε τα γόνατα και σιγά – σιγά γέρνουμε μπροστά και καθόμαστε .
Δεν πρέπει να καθόμαστε σε καρέκλες πολύ ψηλές ή σε καρέκλες με ελατήρια ή σε καρέκλες με μαλακό πάτο.Σωστή θέση καθίσματος παίρνουμε όταν η καρέκλα έχει ανάλογο προς το σώμα μας ύψος και πλάτος ώστε να λυγίζουν τα γόνατα και τα ισχία σε ορθή γωνία περίπου και τα πέλματα να ακουμπάνε σε σκαμνάκι.Επίσης βοηθάει πολύ στην διατήρηση της σωστής θέσης αν η καρέκλα που καθόμαστε έχει μπράτσα.Μερικές καρέκλες μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες του καθενός τοποθετώντας ένα σκληρό μαξιλάρι στη μέση για να τη στηριζει (εικ.4).

ΚΑΤΑΚΛΙΣΗ

Σκοπός της κατάκλισης είναι η χαλάρωση και η ανάπαυση όλου του σώματος . Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούμε σκληρό στρώμα και παίρνουμε κατάλληλη στάση . Η οσφυϊκή μοίρα χαλαρώνει μόνο όταν είναι σε έκταση. Η λόρδωση επιφέρει πόνο (εικ. 5) .

Η ύπτια στάση – ανάσκελα και η πρηνής – μπρούμυτα με τεντωμένα τα πόδια αυξάνουν την οσφυϊκή λόρδωση . Η ύπτια στάση πρέπει να γίνεται σε σκληρό στρώμα με λυγισμένα τα γόνατα , 1-2 μαξιλάρια κάτω από τα γόνατα και ένα χαμηλό κατά προτίμηση μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι.
Για όσους και για οποιονδήποτε λόγο θέλουν να κοιμούνται μπρούμυτα πρέπει να βάζουν ένα μαλακό μαξιλάρι κάτω από την κοιλία και κάτω από της ποδοκνημικές αρθρώσεις .
Για να ξαπλώσουμε στο κρεβάτι πρέπει να καθίσουμε στην άκρη του κρεβατιού και να χαμηλώσουμε τον κορμό στα πλάγια πάνω στον αγκώνα . Σ τον ίδιο χρόνο σηκώνουμε τα πόδια με τα γόνατα λυγισμένα πάνω στο κρεβάτι και μετά γυρίζουμε στην πλάτη .
Για να σηκωθούμε από το κρεβάτι γυρίζουμε στο πλάι , λυγίζουμε τα γόνατα , χαμηλώνουμε τα πόδια από το κρεβάτι και στον

ίδιο χρόνο σπρώχνουμε το πάνω μέρος του κορμού με τον αγκώνα που είναι από κάτω και σηκωνόμαστε με την μέση ίσια .

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

ΤΑ ΕΞΙ ΟΧΙ
1. Σκύψιμο με τεντωμένα πόδια.
2. Υπερέκταση – λύγισμα προς τα πίσω.
3. Σήκωμα και μεταφορά αντικειμένων.
4. Παρατεταμένη ορθοστασία.
5. Απρόσεκτο κάθισμα.
6. Στροφές της μέσης.

ΠΩΣ ΣΚΥΒΟΥΜΕ: Σκύβουμε πάντοτε με λυγισμένα γόνατα (εικ.6).

ΠΩΣ ΣΗΚΩΝΟΥΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ:Σκύβουμε με λυγισμένα γόνατα και τα πόδια ελαφρώς ανοικτά . Το αντικείμενο βρίσκεται ανάμεσα στα γόνατα και κατά το σήκωμα έχουμε μεγάλη βάση στήριξης κρατώντας το αντικείμενο κοντά στο σώμα (εικ.7).

ΠΩΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΥΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ: Αποφεύγουμε να μεταφέρουμε αντικείμενα με το ένα χέρι μόνο. Κρατάμε και μεταφέρουμε το αντικείμενο κοντά στο σώμα στο ύψος των χεριών (εικ. 8 ).

ΠΩΣ ΠΑΙΡΝΟΥΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΨΗΛΑ: Αποφεύγουμε να τεντωνόμαστε . Φέρνουμε το ένα πόδι μπροστά από το άλλο εξασφαλίζοντας έτσι μεγάλη επιφάνεια στήριξης και το κατεβάζουμε σιγά – σιγά και με τα δύο χέρια. Σηκώνουμε και τα δύο χέρια , αν θέλουμε να φτάσουμε κάτι από τα ράφια.

ΠΩΣ ΣΠΡΩΧΝΟΥΜΕ Η ΤΡΑΒΑΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ: Προτιμάμε να σπρώχνουμε παρά να τραβάμε αντικείμενα. Το σώμα γέρνει όσο περισσότερο μπορεί μονοκόμματα -όχι μόνο η μέση- χρησιμοποιώντας το βάρος του για την μετακίνηση και τη δύναμη των χεριών ή πιάνουμε το αντικείμενο από όσο πιο ψηλά μπορούμε και το μετακινούμε με μικρές στροφές.

ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ – ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΧΙ ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ!!!!!!!

Μη θυσιάζετε τη μέση σας στο βωμό της σχολαστικότητας και της βιασύνης.Οργανώστε τη δουλειά σας και αποφεύγετε τη γενική καθαριότητα σε 1-2 μέρες. Είναι λιγότερο κουραστικό λίγο πλύσιμο και λίγο καθάρισμα κάθε μέρα πάνω – πάνω. Αυξήστε τα διαλείμματα στις καθημερινές σας ασχολίες , φροντίζοντας να ξεκουράζετε τη μέση σας με σωστό κάθισμα και ξάπλωμα.

ΣΚΟΥΠΙΣΜΑ:Χρησιμοποιήστε μακριές χειρολαβές σκούπας. Σκύβετε πάντα με λυγισμένα τα γόνατα για να καθαρίσετε τα σημεία που είναι κάτω από τα έπιπλα (εικ.9).

ΣΦΟΥΓΓΑΡΙΣΜΑ: Όχι σφουγγάρισμα με το χέρι.
Χρησιμοποιήστε σφουγγαρόπανο με μακριά χειρολαβή.

ΠΛΥΣΙΜΟ ΡΟΥΧΩΝ: Τα πλυντήρια για όλους μας είναι είδος πρώτης ανάγκης.Αν για κάποιους λόγους δεν έχετε πλυντήριο, πλένετε τα ρούχα σε ψηλό πάγκο που θα προσαρμόσετε μέσα στο μπάνιο .Ποτέ δεν πρέπει να πλένουμε μέσα στην μπανιέρα.

ΑΠΛΩΜΑ ΡΟΥΧΩΝ: Το σχοινί που κρεμάτε τα ρούχα δεν πρέπει να είναι ψηλό. Μεταφέρετε τα ρούχα για άπλωμα λίγα- λίγα , ποτέ μην τα σηκώνετε όλα μαζί!Μην τεντώνεστε και αν έχετε ενοχλήσεις στην μέση σας ας απλώσει τα ρούχα κάποιος άλλος , μέχρι να νοιώσετε καλύτερα.

ΣΤΡΩΣΙΜΟ ΚΡΕΒΑΤΙΟΥ: Γονατίστε όταν στρώνετε το κρεβάτι ή λυγίστε τα γόνατα σας και ακουμπήστε τα στα πλάγια του κρεβατιού.

ΤΙΝΑΓΜΑ ΡΟΥΧΩΝ: Αποφύγετε τον κλασικό τρόπο τινάγματος.
Κρεμάστε τα ρούχα σε σχοινί ή στα κάγκελα και τινάξτε τα με το χτυπητήρι (εικ.10).

ΚΑΘΑΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΜΠΑΝΙΈΡΑΣ: Γονατίστε όταν καθαρίζετε την μπανιέρα.Αποφύγετε το σκύψιμο με τεντωμένα τα γόνατα και τις στροφές της μέσης.

ΚΑΘΑΡΙΣΜΑ ΤΩΝ ΤΖΑΜΙΩΝ:Όταν καθαρίζεται τα τζάμια ακουμπήστε το άλλο χέρι στη μέση και σκύψτε με λυγισμένα γόνατα για το κάτω μέρος της τζαμαρίας ή πατήστε σε σταθερό ψηλότερο σημείο για το πάνω μέρος.

ΠΛΥΣΙΜΟ ΠΙΑΤΩΝ: Κατάληλος πάγκος κουζίνας είναι ο ψηλός . Όταν είναι χαμηλός καθίστε ή σταθείτε όρθιοι ακουμπώντας το ένα πόδι σε σκαμνάκι ή οτιδήποτε άλλο το υποκαθιστά.Σε περίπτωση που πονά το ένα πόδι – ισχιαλγία- προτιμήστε να ακουμπήσετε αυτό στο σκαμνάκι.

ΜΗΝ ΕΠΙΜΕΝΕΤΕ ΝΑ ΔΟΥΛΕΥΕΤΕ ΑΝ ΠΟΝΑΤΕ!

ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΖΥΓΟΥΣ

Μοιραστείτε τις δουλειές του σπιτιού που ταλαιπωρούν τη μέση της συζύγου σας.

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΤΡΟΠΗ ΕΙΝΑΙ ΑΓΑΠΗ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ – ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Οδηγείτε στηρίζοντας την πλάτη και ειδικά τη μέση σας με ένα μαξιλάρι.Αν το κάτω μέρος του καθίσματος είναι μαλακόκαι βουλιάζει προσαρμόστε ένα σκληρό μαξιλάρι.
Η πολύωρη οδήγηση όπως και το πολύωρο κάθισμα στην ίδια θέση κουράζουν.
Καθίστε όταν βλέπετε τήλεοραση αναπαυτικά με μαξιλάρι πίσω στη μέση.
Μη σκύβετε , αλλά ακουμπάτε όλη την πλάτη και στηρίζετε τη μέση σας σε ένα μαξιλαράκι , όταν ασχολήστε με κέντημα , ράψιμο,πλέξιμο.
Ένα μέτριο τακούνι ύψους 3 εκατοστών περίπου είναι το πιο κατάλληλο.

ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΟ

ΧΑΣΤΕ ΚΙΛΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ – ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΞΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ : ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ , ΞΑΝΘΗ .
2. ΕΙΡ. ΜΠΑΡΛΟΥ – ΠΑΝΟΠΟΥΛΟΥ : ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ , ΑΘΗΝΑ 1981 .
3. Γ. ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΔΗ – ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗ : ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ , ΑΘΗΝΑ 1981.
4. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Π. ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ : ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΗ –ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ , ΘΕΣΑΛΛΟΝΙΚΗ 1984 .