Ο ανθρώπινος οργανισμός για να διατηρηθεί στη ζωή, να αναπτυχθεί, να αντικαταστήσει τους φθαρμένους ιστούς του, να εξασφαλίσει την κανονική λειτουργία των πολύπλοκων συστημάτων του και να παράγει έργο έχει ανάγκη από διάφορες ουσίες που αποτελούν τη διατροφή του.

Ο όρος δίαιτα δεν σημαίνει «στέρηση τροφής» ή στέρηση των «γευστικών απολαύσεων», αλλά λήψη τροφής ανάλογα με την ηλικία, το σωματικό βάρος, την σωματική δραστηριότητα, το ιατρικό ιστορικό και τον τρόπο ζωής του.

Η διατροφή του ανθρώπου είναι στενά συνδεδεμένη με την υγεία του (σωματική και ψυχική). Η επιλογή (όλα τα θρεπτικά συστατικά) καλής και ισορροπημένης διατροφής (στις αναγκαίες ποσότητες) αποτελεί προϋπόθεση για την υγεία του ατόμου, βελτιώνει τις δραστηριότητές του, ενώ παράλληλα συντελεί στην μακροζωία του. Ως ένδειξη ότι υπάρχει σωστή διατροφή θεωρείται ένα καλά αναπτυγμένο σώμα, που έχει κανονικό βάρος σε σχέση με το ύψος, με γερούς μυς, δέρμα απαλό και καθαρό, μάτια λαμπερά, έκφραση προσώπου, ζωηρή, όρεξη και πέψη φυσιολογική. Ο πίνακας 1 αναφέρεται στις ενδείξεις – κλινικά σημεία που χαρακτηρίζουν μια σωστή διατροφή.

Η διατροφή επίσης είναι ο ποιο καθοριστικός παράγοντας τόσο για την πρόληψη όσο και για την θεραπεία διαφόρων νοσημάτων.

Σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα διαπιστώνεται ότι βασικοί προδιαθεσικοί παράγοντες κινδύνου τόσο για καρδιαγγειακά και μεταβολικά νοσήματα όσο και για ορισμένες μορφές καρκίνου σχετίζονται άμεσα με την διατροφή η οποία φαίνεται να είναι η γενεσιουργός αιτία των ασθενειών αυτών.

Όλοι σχεδόν οι διεθνείς οργανισμοί προτείνουν ότι την αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς, ειδικά του πληθυσμού των δυτικών χωρών, με τις κατάλληλες διατροφικές παρεμβάσεις με σκοπό την σημαντική μείωση της συχνότητας εμφάνισης πολλών χρόνιων παθήσεων, όπως είναι οι δυσλιπιδαιμίες, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, η οστεοπόρωση, η ουρική αρθρίτιδα, η χολοθίαση, η σιδηροπενική αναιμία, το πεπτικό έλκος και μερικές μορφές καρκίνου, που μαστίζουν τις αναπτυγμένες κοινωνίες.

Αυτές οι εκφυλιστικές ασθένειες θα προλάβουν καταστάσεις επιδημίας τα επόμενα χρόνια.

Εύλογα, δημιουργείται το ερώτημα ποια διατροφική αγωγή θα μπορούσε να ανατρέψει το υπάρχον σκηνικό στις αναπτυγμένες χώρες; Από ποια τρόφιμα θα αποτελείται και ποια η συχνότητα κατανάλωσης;

Η λύση που προτείνει η επιστήμη της διατροφής είναι η μεσογειακή διατροφή.

Με τον όρο μεσογειακή δίαιτα αναφερόμαστε στις διατροφικές συνήθειες των ελαιοπαραγωγικών χωρών της Μεσογειακής λεκάνης.

Έρευνες τα τελευταία 40 χρόνια απέδειξαν ότι η μεσογειακή διατροφή είναι από τις πιο υγιείς στον πλανήτη. Οι βασικές αρχές αυτής της διατροφής είναι η κατανάλωση μεγάλης ποικιλίας φαγητών όπου πρωτεύων ρόλο έχουν τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τα άγρια χόρτα, τα όσπρια, το ελαιόλαδο, τα ψάρια, το κόκκινο κρασί, η μικρή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και η καθημερινή φυσική δραστηριότητα.

Πίνακας 2

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

-Κατανάλωση ψαριού και πουλερικών (εβδομαδιαία)

-Υψηλή κατανάλωση φρούτων

-Υψηλή κατανάλωση λαχανικών

-Υψηλή κατανάλωση δημητριακών και ψωμιού

-Υψηλή κατανάλωση οσπρίων

-Μέτρια καθημερινή κατανάλωση γάλακτος και προϊόντων

-Χαμηλή κατανάλωση κρέατος και προϊόντων (λίγες φορές τον μήνα)

-Μέτρια κατανάλωση κρασιού (συνήθως με τα γεύματα 1-2 ποτηράκια)

-Φυσική δραστηριότητα (περπάτημα κ.τ.λ.)

-Αυγά το πολύ μέχρι 4 την εβδομάδα

-Κατανάλωση λαδιού ελιάς. Αποφύγετε τα λάδια με μεγάλη περιεκτικότητα σε ω-6 λιπαρά οξέας όπως καλαμποκέλαιο, βαμβακέλαιο και ηλιέλαιο. Μειώστε την κατανάλωση τρανς – λιπαρών οξέων που υπάρχουν στα έτοιμα γλυκά.